یکی از زیر مجموعه های اصلی فولاد پر آلیاژ، استیل استنس می باشد که ویژگی های آن، باعث شده است از دیگر آلیاژ ها متمایز شود. از ویژگی های منحصر به فرد آن می توان به استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی اشاره کرد. علاوه بر این ویژگی ها از فولاد داپلکس برای خوردگی حفره ای ناشی از تماس با کلریدها نظیر انتقال آب دریا که نمی توان از استیل استنس های متعارف نمی توان به کار برد، استفاده کرد و مشکل را رفع کرد.
خواص مهندسی بالا فولاد داپلکس در دسته بندی دیگراستیل ها از ویژگی آن به شمار می رود. استیل داپلکس ترکیبی از استیلهای آستنیتی و فریتی می باشد و به همین دلیل خواص مورد مطلب هر دو گروه را در بر می گیرد. به طور کلی برآیند این خواص به دلیل وجود همزمان این موارد در استیل تولید شده می باشد:
چقرمگی بالا
مقاومت در برابر خوردگی بسیار بالا
مقاومت حرارتی
استحکام و سختی مناسب
مقاومت به سایش بسیار مطلوب
قابلیت جوش پذیری
وجود ویژگی های گفته شده در استیل دوپلکس باعث منحصر شدن آن نسبت به سایر استیل ها شده است. بنابر دلایلی که گفته شد از استیل دوپلکس در صنایع حساس کشتی سازی و ساخت اسکله های فلزی درون آب دریا که نیاز به خوردگی و استحکام شدید دارد، استفاده می شود.
تاریخچه استفاده از فولاد داپلکس:
دهه ۳۰ میلادی اولین تولید تجاری استیل داپلکس شروع شد. جایی که یه کارخونه موفق به تولید آن شد و به دست آورد بزرگی رسید.
ترکیب شیمیایی فولاد داپلکس:
آهن
مولیبدن
نیکل
کروم
بالانس
۵/۱ درصد
۵ درصد
۲۶ درصد
ترکیب شیمیایی استیل ۱٫۴۴۶۰
نامگذاری استاندارد این استیل ۱٫۴۴۶۰ است. استفاده از استیل های زنگ نزن داپلکس در صنعت نفت و گاز طبیعی در دهه ۸۰ میلادی، نیاز به تولید گرید های جدید از این محصول را به وجود آورد. در واقع می توان این سال را اولین زمان برای استفاده از فولاد داپلکس ۲۲۰۵ در نظر گرفت.
قیمت استیل داپلکس:
همانطور که تصور می شود نسبت توضیحاتی گفته شد، انتظار می رود قیمت آن از دیگر استیل ها بالاتر باشد که علت آن ویژگی ها و خواص منحصر به فردی است که در بر دارد. استیل داپلکس از سری استیل های جدید در بازار جدید جهانی می باشد و تولید آن نیازمند تجهیزات و فرایند پیشرفته است. این پروسه بسیار زمان بر، سخت، دشوار و پیچیده می باشد.
انواع فولاد داپلکس:
فولاد زنگ نزن داپلکس که خود زیر مجموعه ای از انواع استیل استنس ها به شمار می آید به سه زیر دسته اصلی تقسیم می شود. این دسته بندی بیشتر از نظر میزان مقاومت در برابر پیت(pitting) که شایع ترین نوع خوردگی در آهن آلات است، انجام شده است.
این سه دسته عبارتند از:
فولاد داپلکس استاندارد
فولاد سوپر داپلکس
فولاد داپلکس lean
در ادامه به اختصار به هرکدام از دسته های گفته شده، توضیحاتی داده می شود.
استیل داپلکس استاندارد:
می توان گفت این استیل پرکاربردتربن نوع داپلکس می باشد و در ساختار این دسته بندی، ۱۹.۵ تا ۲۳ درصد کروم و ۳ تا ۶.۵ درصد نیکل وجود دارد.
فولاد داپلکس، مهم ترین گرید موجود در این دسته است که به تنهایی ۷۵ تا ۸۰ تا درصد از کل مصرف از فولاد داپلکس در دنیا را به خود اختصاص داده است.
یکی دیگر از استیل داپلکس هایی که وجود دارد ولی به آن اشاره ای نشد Nomen est omen که در آن تقریبا ۲۵ درصد کروم به همراه مقادیر زیادی نیکل و مولیبدن موجود در دسته داپلکس استاندارد، وجود دارد.
استیل سوپر داپلکس:
می توان گفت که این دسته پر آلیاژترین نوع داپلکس را در می گیرد. مقدار کروم می تواند در این دسته ۳۰ درصد افزایش یابد. همینطور نیکل و مولیبدن می توانند به ترتیب ۸ و ۵ درصد در ساختار افزایش یابند. مس و تنگستن از دیگر عناصری است که برای تولید این دسته به کار می روند.
استیل داپلکس lean:
می توان گفت این دسته کم آلیاژترین استیل داپلکس را به خود تخصص می دهد. همه ی عناصر موجود در این دسته از فولاد داپلکس ۲۲۰۵ کمتر است.
مزایای استیل داپلکس:
با اینکه استنس استیل های شناخته شده مانند استیل ۳۰۴ و یا استیل ۳۱۶ ویژگی های خیلی مناسب در برابر با خوردگی هستند اما نیاز به موادی مشابه با استحکام بالا و مقاوم در برابر خوردگی در مکان های مختلف نظیر محیط های کلریدی حس میشد. پس می توان گفت فولاد زنگ نزن داپلکس ویژگی های زیر را در بهترین حالت ممکن در دسترس افراد می گذارد:
مقاومت در برابر خوردگی حفره ای (pitting)
تحمل تنش بالاتر
عمر خستگی بالا
کاربرد فولاد داپلکس:
استیل داپلکس در بیشتر مصارف مورد تایید قرار گرفته و رضایت اکثریت کاربران را جلب کرده است. از کاربرد های صنایعی که از انواع فولاد داپلکس استفاده می شود عبارتند از:
تانک های ذخیره و لوله های انتقال مواد شیمیایی
مخازن ذخیره و حمل مواد غذایی
لوله های تحت فشار در همه صنایع
خطوط انتقال نفت، گاز، آب دریا
به کارگیری در ساخت سازه ای مختلف مانند پل ها مخصوصا درمحیط های اطراف آب دریا
در آخر باید گفت که تمام مطالب فوق تنها قسمت کوچکی از از کاربردهای بی نهایت استیل داپلکس به شمار می رود.